Αδιαμφισβήτητα, η ανάληψη ευθυνών είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ανάπτυξης και της ωρίμανσης ενός μικρού παιδιού. Παράλληλα, μπορεί να αποτελέσει και μια πολύ δύσκολη διαδικασία. Δεν είναι λίγες οι φορές που τα παιδιά παρουσιάζουν αρνητικές αντιδράσεις στην ανάληψη νέων ευθυνών. Βοηθώντας τα, να κατανοήσουν ότι οι ευθύνες είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής, θα συμβάλλει στη διαμόρφωση της στάσης τους από αρνητική σε θετική.
Σκοπός του Σχολείου είναι να βοηθήσει στη διαμόρφωση μιας κοινωνίας στην οποία όλοι απολαμβάνουν εκτίμηση, όλοι αποδέχονται την υπευθυνότητα για τον εαυτό τους και τους άλλους ενώ ταυτόχρονα βιώνουν στιγμές επιτυχίας.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να δείξετε έμμεσα στο παιδί σας, πως να γίνει ένα υπεύθυνο άτομο, που θα έχει εμπιστοσύνη στο ένστικτο του και στην ικανότητά του να φροντίζει τον εαυτό τους χωρίς να θέτει τη ζωή του σε κίνδυνο. Παρακάτω, αναγράφονται ορισμένοι από αυτούς:
Δημιουργείστε ένα καλά δομημένο πρόγραμμα
Θεσπίστε σαφείς κανόνες σπιτιού χωρίς όσο το δυνατών συχνές παρεκκλίσεις απ’ αυτούς. Έτσι τα παιδιά θα ξέρουν τι να περιμένουν. Όταν υπάρχει οργάνωση και πρόγραμμα στην οικογένεια, το παιδί έχει την ευκαιρία να μάθει να κάνει αυτόματα και θεμιτά, αυτά που πρέπει. Για παράδειγμα, το παιδί μαθαίνει ότι είναι στο πρόγραμμα να συμμαζεύει το δωμάτιο του πριν πάει για ύπνο και να φτιάχνει την τσάντα του.
Εξηγήστε τους κανόνες που θέτετε
Τα παιδιά πριν ακολουθήσουν μια σειρά από οδηγίες , χρειάζεται να μάθουν, το Γιατί κάνουν αυτό που τους ζητείται. Μόνο μέσα από την αιτιολόγηση, οι ενέργειές τους θα έχουν νόημα για εκείνα. Έτσι, θα τους δώσετε την απαραίτητη ώθηση να επαναλάβουν τη σωστή συμπεριφορά. Είναι σημαντικό, να αφήνετε στο παιδί περιθώρια αυτενέργειας, ούτως ώστε να μάθει να υπολογίζει τις συνέπειες των πράξεών του.
Γίνετε οι ίδιοι, παράδειγμα αυτοπειθαρχίας
Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο, πως τα παιδιά μιμούνται τους γονείς τους. Δείξτε με τη συμπεριφορά σας στο παιδί, τι είδους άνθρωπος πρέπει να γίνει και εκείνο θα ενστερνιστεί και θα ακολουθήσει τις συνήθειές σας και κατ’ επέκταση, το σωστό παράδειγμα.
Σπάστε τις ευθύνες σε μικρότερα βήματα
Πολλά παιδιά δεν ενεργούν υπεύθυνα, όχι επειδή δεν έχουν τις δυνατότητες άλλα αντίθετα, γιατί τα βήματα που εμπλέκονται σε μια οδηγία είναι περισσότερα απ όσα μπορούν να διαχειριστούν. Θυμηθείτε, πως σε αυτή την ηλικία, στόχος δεν είναι να διεκπεραιωθεί μια δουλειά, αλλά να διαμορφώσετε σταδιακά τη στάση του παιδιού να βοηθάει πρόθυμα.
Διδάξτε στο παιδί να είναι υπεύθυνο στις σχέσεις του.
Αν για παράδειγμα, το παιδί σας χτύπησε τη μικρή του αδερφή, το να τον υποχρεώσετε να της ζητήσει συγνώμη δεν του προσφέρει κάποιο δίδαγμα. Πείτε του «Χτύπησες τη μικρή σου αδερφή, την πόνεσες, την στεναχώρησες. Αυτή δεν είναι σωστή συμπεριφορά. Τί νομίζεις ότι μπορείς να κάνεις για να γίνουν τα πράγματα καλύτερα μεταξύ σας; Να της διαβάσεις ένα παραμύθι; να την αγκαλιάσεις; Εσύ διαλέξεις». Αυτό διδάσκει στο παιδί ότι η συμπεριφορά του προς τους άλλους έχει ένα τίμημα και είναι υπεύθυνο για να διορθώσει τα λάθη του.
Ακόμα!
Γνωρίζουμε, πως στη θεωρία όλα φαίνονται ευκολότερα απ’ ότι πραγματικά είναι, ωστόσο να έχετε πάντα στο μυαλό σας:
- Κανείς δεν μαθαίνει να είναι πειθαρχημένος εν μια νυκτί. Χρειάζεται υπομονή και χειρισμούς που θα απηχούν στην ηλικία του εκάστοτε παιδιού. Αντίστοιχα, ο χρόνος που απαιτείται για να οικοδομήσει ένα παιδί δομημένη σκέψη και συγκεκριμένο πρόγραμμα, είναι ανάλογος της ηλικιακής του φάσης.
- Για να τηρηθούν οι ‘’νέοι κανόνες’’ και οι ‘’καθημερινές ρουτίνες’’ που έχετε ορίσει, θα χρειαστούν συχνά οι σχετικές υπενθυμίσεις. Για να βοηθήσετε τα μικρά παιδιά να τηρήσουν το προβλεπόμενο πρόγραμμα, μπορείτε να αναρτήσετε σε έναν πίνακα ανακοινώσεων ή κάπου στο δωμάτιό τους, φωτογραφίες τους όπου βουρτσίζουν τα δόντια τους, φτιάχνουν τη τσάντα τους ή τρώνε πρωινό. Βάλτε τις σε σειρά, ώστε να είναι σαφές τι πρέπει να γίνεται πότε, και ενθαρρύνετέ τα να τις συμβουλεύονται καθημερινά, μέχρι το πρόγραμμα που ορίστηκε να γίνει γι’ αυτά δεύτερη φύση.
- Να Επαινείται την πειθαρχημένη συμπεριφορά. Πείτε του «μπράβο» κάθε φορά που επιδεικνύει αυτοπειθαρχία. Πολλές φορές, οι γονείς τείνουν να μη δίνουν σημασία στη σωστή συμπεριφορά των παιδιών, θεωρώντας την αυτονόητη. Ο έπαινος είναι ενθαρρυντικός.
- Τέλος, αυτό που επιδιώκουμε είναι η μετάδοση υπευθυνότητας και όχι η επίρριψη ευθυνών.
Παπανικολάου Ίλια
Βιβλιογραφικές αναφορές:
Βιβλίο: «Καταπληκτική μαμά», Δρ. Λίζα Βάρβογλη, εκδ. Mamaya